Verneveling bij hittestress melkvee

Omschrijving & visualisatie van techniek

De mate waarin koeien hittestress ervaring hangt niet alleen af van de omgevingstemperatuur maar ook van de relatieve vochtigheid. In onderstaand diagram wordt weergegeven bij welke temperatuur-relatieve vochtigheidscombinatie koeien lichte, matige en ernstige hittestress ervaren. Algemeen wordt aangenomen dat melkkoeien hittestress ervaren bij een THI>68.

De impact van hittestress op melkkoeien is groot en uit zich op verschillende vlakken:

• De drinkwaterbehoefte neemt toe

Verhoging van de wateropname is één van de belangrijkste responsen van dieren op een verhoogde omgevingstemperatuur. Dit water geeft een direct effect op het comfort van de koeien, door een verkoeling van het reticulorumen. Bovendien wordt veel van dit water na absorptie nog gebruikt voor hitteverlies via zweten en hijgen. Zo is uit proeven gebleken dat er bij dieren onder hoge temperaturen een veel lagere uitscheiding van water via de mest te zien is, en een sterk verhoogde uitscheiding via urine, huidoppervlak en ademhalingsstelsel. Bij temperaturen >25°C zal de waterbehoefte stijgen met 30%.

• Bij lacterende dieren daalt de melkproductie, al dan niet in combinatie met lagere vet- en eiwitgehalten.

Bij lichte hittestress (THI 68 – 71) zal de koe naast een versnelde ademhaling en verhoogde transpiratie minder voer gaan opnemen wat gepaard gaan met een daling van de melkgift van 10%. Bij lage tot matige hittestress (THI 72-80) zal de voeropname en de melkgift nog sterker dalen  (-25%). Bij ernstige hittestress (THI >80) zal de melkgift meer dan 25% dalen en is zelfs sterfte van de dieren mogelijk.

• Meer gezondheidsproblemen

Koeien met hittestress zullen minder liggen en minder voer gaan opnemen. Dit leidt tot een verminderde penswerking en weerstand van koeien. Ze zijn dan ook veel gevoeliger voor pensverzuring, uierontsteking en klauwproblemen in periodes met hittestress.

• Verminderde vruchtbaarheid

De verminderde voeropname ten gevolge van hittestress kan resulteren in een extreem negatieve energiebalans. Dit energietekort en mogelijks verhoogde lichaamstemperatuur, vermindert de eicelkwaliteit en hormoonproductie. Hittestress kan het bevruchtingspercentage, normaal rond de 90%, verlagen tot 55%. Bovendien is de vroegembryonale sterfte hoger bij hittestress. Vanaf een THI van 69 kan vroegembryonale sterfte optreden bij meer dan 12% van de embryo’s.

Uit Duits onderzoek blijkt dat bij kortdurende hittestress 37% van de bevruchtingen misgaat. Over een langere periode met hittestress vermindert de vruchtbaarheid maar liefst met 63%.

In eerste instantie is het belangrijk om melkveestallen te voorzien van ventilatoren. Deze creëren windverplaatsing wat een verkoelend effect heeft op de dieren. Het aantal en de plaatsing van de ventilatoren (dwars- of lengteventilatie) is afhankelijk van het type stal en type ventilator, de oriëntatie van de stal tov de overheersende windrichting en eventueel extra koeling. In de praktijk zal een bedrijfsspecifiek ventilatieplan opgemaakt worden.

In melkveestallen kan er naast ventilatie ook ingezet worden op extra koeling via water. Via verneveling gaat de staltemperatuur een aantal graden afnemen. Soaking is een systeem dat de dieren rechtstreeks gaat afkoelen door hen nat te sproeien.