Rietveld
Waarom?
Een melkveebedrijf produceert zowel huishoudelijk afvalwater als bedrijfsafvalwater. Het bedrijfsafvalwater omvat onder meer spoelwater van reinging en desinfectie van melkwinningsapparatuur, stallen, kalverhutjes, … Landbouwbedrijven liggen veelal in gebieden zonder riolering of in gebieden waar de riolering niet aangesloten is op een grootschalige zuiveringsinstallatie. In deze gebieden is de landbouwer zelf verantwoordelijk voor het zuiveren van afvalwater, tenzij de gemeente inititatief neemt.
Voor het lozen van huishoudelijk afvalwater gelden andere regels dan voor het lozen van bedrijfsafvalwater. Wanneer huishoudelijk afvalwater samen met bedrijfsafvalwater geloosd wordt, wordt het geheel beschouwd als bedrijfsafvalwater.
Voor de zuivering van bedrijfafvalwater bestaan er plantsensystemen/rietvelden die via micro-organismen zoren voor een biologische zuivering volgens algemene principe:
- Het wortelgestel en de stengels bieden een aanhechtingsplaats voor de micro-organismen
- De stengels bevorderen de inbreng van zuurstof in de bodem
- Het wortelgestel zorgt voor een blijvende doorlatendheid van de bodem
Nuttige links
Brochure waterwegwijzer voor veehoudersWat
Hoe
Kostprijs
Winst
Opgelet
Omschrijving & visualisatie van techniek
Percolatierietveld:
Bij een percolatierietveld stroomt het afvalwater na een voorbezinking over een filterbed dat met riet beplant is. Daar infiltreert het vertikaal en het stroomt weg via een drainageleiding op de bodem van het filterbed. Voor een optimale zuivering gebeurt deze bevloeiing met tussenpozen. Dit kan bereikt worden door 2 velden die alternerend bevloeid worden ofwel een veld met een tijdsgestuurde pomp die intermitterend werkt. De intermitterende bevloeiing zorgt voor afwisselend aërobe en anaërobe condities en daardoor voor een goede nutriëntverwijdering.
De zuivering steunt op de filterende werking van het zand en op de werking van bodembacteriën en andere micro-organismen. De planten zelf zorgen voor een extra zuivering. Het insijpelende water zuigt lucht aan, zodat het systeem voor de aanvoer van zuurstof niet enkel afhangt van de planten. Over het algemeen garandeert het percolatierietveld een hoger zuiveringsrendement dan
andere plantensystemen, doordat de bodem als filter optreedt.
Het gebruikte filtermateriaal moet een uniforme korrelverdeling hebben. Hoe fijner de filter, hoe beter de zuivering, maar hoe groter de kans op verstopping. Na enkele jaren zal de doorlatendheidvan de filter afnemen. Als het percolatierietveld goed gedimensioneerd is, houdt het riet het echterook op lange termijn open en luchtig door haar sterk vertakte en grove wortelstokken.
Vanzelfsprekend zullen er minder problemen optreden bij gebruik van grind of kiezel, maar deze geven een onvoldoende lange verblijftijd en zijn daarom meer geschikt als voorzuivering (filteren).
Om al van bij de aanleg een voldoende dentrificatie te bekomen in het percolatierietveld wordt een hoeveelheid stro gemengd in de onderste helft van het zandpakket. Dit stro doet dienst als leverancier van organische stof voor de dentrificerende organismen in de anoxe laag van het zand. Na enkele jaren wordt de rol van het stro overgenomen door afstervende rietwortels.
Tweetraps rietveld met ‘intelligente’ geforceerde beluchting (rietveld Hooibeekhoeve):
Het FBA (Forced Bed Areation) type van rietveld is een rietveld dat werkt met geforceerde beluchting. Het systeem is ontwikkeld door de firma Naturally Wallace Consulting (USA) en is een gepatenteerd systeem. Rietland bezit een licentie voor de Benelux. Het belucht rietveld bestaat uit één of meerdere trappen die verticaal, dan wel horizontaal doorstroomd worden. Het systeem is gevuld met grind of Argex korrels. Kenmerkend voor het beluchte rietveld is het netwerk van beluchtingsleidingen op de bodem van het rietveld. Via deze leidingen wordt het rietveld van onderuit van extra lucht voorzien. Hierdoor is het mogelijk om op een kleinere oppervlakte een grotere hoeveelheid ofwel zwaarder vervuild afvalwater te efficiënt te zuiveren.
Meer specifiek kan het systeem uit de volgende onderdelen bestaan:
- Voorbezinking, bestaande uit een gecombineerde septische put voor alle water of een septische put voor alleen zwart water gecombineerd met een vetafscheider voor grijs water.
- Pompput, een betonnen opvangput met dompelpomp en pompbesturing. Vanuit deze pompput wordt het filter bevloeid.
- Belucht rietveld, opgebouwd uit (van onder naar boven): een netwerk van beluchtingsleidingen, drainagebuizen, een grindlaag van 1,10 m dik met in de bovenste 10cm de bevloeiingsleidingen.
- Afvoerputje uit PE / PVC in het veld. Binnenin dit putje bevindt zich een elleboog waarmee het waterpeil in het rietveld geregeld kan worden. het stelputje dient tevens als staalnameputje.
Voorafgaand aan de hoofdzuivering in het rietveld, vindt een voorzuivering plaats in een septische put en/of vetafscheider. Deze eerste trap zorgt ervoor dat er geen vaste delen mee op het filter gepompt worden. Zo wordt verstopping van het filter of de bevloeiingsleidingen voorkomen.
De eigenlijke zuivering vindt plaats in het rietveld. Een rietveld of helofytenfilter zuivert water op basis van de werking van bacteriën die zich in het filter-substraat uit grind of Argex bevinden, als films op de korrels en aan de wortels van de rietplanten. Veel van de afvalstoffen die in uw afvalwater voorkomen worden door de bacteriën opgenomen als voedsel en omgezet in water en kooldioxide (koolzuurgas). De bacteriën hebben hierbij zuurstof nodig. De rietplanten hebben de functie om zuurstof naar de bodem te transporteren zodat de bacteriën hun zuiverende werk beter kunnen doen. Verder dienen de planten als vorstbescherming en zorgen de rietplanten er tevens voor dat het filterzand niet verstopt. De werking van rietplanten als zuurstofleverancier gaat zelfs door in de winter. De bovengrondse plantendelen sterven af, maar de wortels blijven ook dan in leven. Daarom werkt een rietveld in de winter praktisch even goed als in de zomer.
Omdat de goede werking van het rietveld sterk samenhangt met de hoeveelheid zuurstof die toegevoegd wordt, wordt bij een FBA type rietveld extra lucht van onderuit in het filter gepompt. Deze lucht wordt aangevoerd via een luchtblower die naast het filter of in de besturingskast wordt geplaatst. De aangevoerde lucht wordt via een stelsel van verdeelleidingen in de bodem van het rietveld, gelijkmatig over de gehele oppervlakte verdeeld.
Richtprijzen aanleg en andere kosten
De richtprijs van het Tweetraps rietveld met ‘intelligente’ geforceerde beluchting bij Hooibeekhoeve kost om en bij de 90.000 €. Al zijn er ook andere goedkopere systemen en firma’s.
Relevante subsidiekanalen
Voor investeringen die bijdragen tot een verhoogde weerbaarheid van het landbouwbedrijf en een effciënter watergebruik, voorziet de Vlaamse Overheid VLIF-investeringssteun.
Meer info en voorwaarden over VLIF-steun rond effeciënt watergebruik kan men vinden op de website van de Vlaamse Overheid – Department Landbouw & Visserij (https://lv.vlaanderen.be/nl/subsidies/vlif-steun/vlif-investeringssteun-voor-land-en-tuinbouwers)
Zo worden er bijvoorbeeld steunpercentages voorzien voor waterreservoir/-bassin voor regenwateropvang en voor waterbehandeling/waterzuivering. Deze zijn terug te vinden in de subsidiabele investeringslijst (https://lv.vlaanderen.be/sites/default/files/attachments/subsidiabele_investeringslijst_1.pdf)
Ecologische winst
Hooibeekhoeve gebruikt het gezuiverde afvalwater voor reiniging van stallen en materialen. Op deze manier wordt water bespaard.
Relevante wetgeving, vergunningen
Bij ingebruikname:
Onkruid:
In het begin wanneer het riet nog niet de volledige oppervlakte van het rietveld begroeid heeft, kan er onkruid in de grindlaag gaan groeien. Zeker het eerste half jaar zal dit onkruid gewied moeten worden. Zodra het riet het hele filter bedekt, komt woekering van onkruid niet meer voor.
Jonge planten:
Vooral direct na de aanplant en in het voorjaar wanneer zich jonge scheuten vormen, is het riet gevoelig voor vertrappen. Het is dan ook het beste om het rietveld in die perioden zo weinig mogelijk te betreden.
Verder is het van belang om ervoor te zorgen dat wilde dieren, zoals konijnen en herten, geen toegang hebben tot het rietveld. Indien het filter wordt aangelegd in een gebied waar veel wild voorkomt, verdient het aanbeveling het rietveld door middel van een ingegraven afrastering tegen vraat te beschermen.
Vorstbescherming:
Rietvelden die in het voorjaar aangelegd worden, begroeien in het algemeen al het eerste jaar voldoende om het filter volledig te bedekken. In het najaar verdorren de bovengrondse delen van de rietplanten en vormen een isolerende deken op het rietveld. Dit isolerende deken zorgt ervoor dat het rietveld niet zal bevriezen in de winter.
Rietvelden die in het najaar aangelegd worden zijn vaak nog onvoldoende begroeid, zodat de isolatie door de planten dan vaak onvoldoende is. In datgeval verdient het aanbeveling het rietveld voor de winteraanvullend met stro te bedekken. Het stro wordt dan vervolgens tegen wegwaaien beschermd door middel van een net. In het eerstvolgende voorjaar wordt het stro dan weer verwijderd. In het algemeen is deze aanvullende bescherming alleen voor de eerste winter nodig. Daarna neemt het afgestorven riet de isolerende taak over.
Onze partners
